Położony u ujścia Parsęty port i osada były istotnym ośrodkiem morskim już w czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Kołobrzeg był głównym portem państwa rządzonego przez Piastów i zapewniał kontakty gospodarcze ze Skandynawami. Stąd pomorski książę Racibor I (lennik Bolesława Krzywoustego) zorganizował wyprawę wojenną z flotą 650 okrętów na ludność zamieszkująca Konungahela (dziś okolice Bornholmu). Od XIV w Kołobrzeg był bardzo aktywny gospodarczo i działał w ramach Hanzy. Miasto i port miały swój czas aktywności gospodarczej (XVI w) i wojskowej, gdy była tu twierdza. Kiedy w latach 70. XVIII wieku zlikwidowano twierdzę, a powołano uzdrowisko rozwinął się ruch pasażerski, a statki pasażerskie kursowały nawet do Kopenhagi, Röne i innych portów na Bałtyku Południowym. Tu działała również stocznia, w której budowano kutry. Po wojnie w Kołobrzegu aktywny był port rybacki i handlowy. Rozwijała się żegluga pasażerska. Po wojnie port rozwijał wszystkie rodzaje aktywności. W ostatnich latach poszczególne rejony i nabrzeża były odnawiane i modernizowane. Zbudowano nowoczesną marinę.
Z Arturem Lijewskim, Prezesem Zarządu Portu Kołobrzeg i Prezesem Zarządu Związku Małych Portów Morskich, o porcie, współpracy z klientami, inwestycjach i planach rozwojowych rozmawia Marek Grzybowski z Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego.
Kołobrzeg jest dobrze rozpoznawalnym miejscem jako uzdrowisko i to nie tylko w Polsce. Port w Kołobrzegu przez lata mocno wrósł w miasto. Czy można powiedzieć, że port i miasto to jeden organizm? Proszę scharakteryzować miejsce portu na Bałtyku i w najbliższym regionie.
Port Kołobrzeg jest największym portem na Pomorzu Środkowym. Jest jednym z największych polskich portów wśród portów nie będących portami o podstawowym znaczeniu dla gospodarki. Port Kołobrzeg posiada dogodne połączenie drogowe z resztą kraju za sprawą drogi szybkiego ruchu S6, łączącej Szczecin i Trójmiasto, jak również drogi S11, która łączy Pomorze Środkowe ze Śląskiem. Dzięki budowie obwodnicy miasta połączenia między drogami kołowymi a portem odbywają się bezkolizyjnie dla miasta. Do dyspozycji jest również certyfikowana bocznica kolejowa.
Jaki jest główny profil działalności portu?
Port Kołobrzeg realizuje wszystkie funkcje charakterystyczne dla portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki. Są to między innymi funkcje: przeładunkowo-składowa, związana z obsługą żeglugi pasażerskiej, żeglarstwa, rybołówstwa, przemysłowa oraz stoczniowa.
Skoro port działa w takich samych obszarach jak porty duże, to musi również posiadać odpowiednie zaplecze, by spełniać swe zadania na poziomie oczekiwanym przez jego użytkowników. Weszliśmy już wszak w 3 dekadę XXI wieku. Jakim potencjałem dysponuje port?
Port Handlowy Kołobrzeg posiada pełną infrastrukturę, tj. sieci energetyczne wysokiego napięcia, punkty poboru wody i oświetlenie. Łączna powierzchnia terenów składowych wynosi około 40 tys. m2, powierzchnia magazynów około 6 tys. m2, powierzchnia biurowa prawie 2 tys. m2. Pojemność dwóch elewatorów zbożowych wynosi 6 tys. ton. Oprócz tego na terenie portu znajduje się kilka zakładów przetwórstwa ryb, fabryka lodu oraz dwie stocznie. Długość nabrzeży w całym porcie wynosi 4568 metrów. Maksymalne parametry statku, który może wejść do portu Kołobrzeg to: długość 100 m, szerokość 15 m, zanurzenie 5 m. Te wielkości odnoszą się dla wody słodkiej przy średnim stanie wody w porcie. Dla statków o długości do 90 m i szerokości do 14 m zanurzenie dla wody słodkiej przy średnim stanie wody w porcie może wynosić 5,5 m. Maksymalne obciążenie nabrzeży w Porcie Handlowym mieści się w przedziale od 35 do 40 kN/m2.
Jak na lokalny port, Kołobrzeg oferuje kontrahentom całkiem dobre warunki. Jednak pandemia spowodowała zawirowania i w dużych i w małych portach. Duże porty polskie na początku roku odczuły załamanie podaży ładunków. Ale w drugiej połowie roku jakoś wybroniły się z sytuacji kryzysowych wynikających z pandemii. Za wyjątkiem turystyki morskiej. Jak port przetrwał czas pandemii COVID-19 i jakie są jej skutki?
Wprowadzone wiosną 2020 roku zalecenia i obostrzenia sanitarne doprowadziły do zmniejszenia ilości przeładunków wykonywanych w drugim kwartale (miesiące kwiecień i maj). Ale straty udało się nadrobić poprzez zwiększoną liczbę przeładunków w kolejnych miesiącach. Negatywny wpływ pandemii był odczuwalny przede wszystkim w tych obszarach działalności portu, które powiązane są bezpośrednio z ruchem turystycznym w mieście. Można zaliczyć do tego obszaru działalność związaną z portem jachtowym jak i z ruchem pasażerskim w porcie. Na szczęście poluzowanie obostrzeń w okresie letnim pozwoliło na częściowe zminimalizowanie strat z tym związanych.
Czyli dzięki dywersyfikacji usług i elastyczności, port w Kołobrzegu przetrwał kryzys, który dotknął wszystkich, którzy swój rozwój uzależnili od turystyki. Czy to podejście zostanie utrzymane w polityce rozwojowej Zarządu Portu Kołobrzeg. W jakich kierunkach zamierza rozwijać się port?
Główne cele strategiczne Portu Kołobrzeg koncentrują się rozwoju obsługi pasażerskiej, rozwoju portu rybackiego oraz funkcji logistycznej. Chodzi nam o zdynamizowanie rozwoju funkcji pasażerskiej portu poprzez budowę międzynarodowego dworca morskiego oraz obiektów zaplecza socjalno-magazynowego. Planujemy rozwinięcie wspólnej oferty turystycznej z Miastem Kołobrzeg, a także promocję portu pasażerskiego Kołobrzegu w kraju i za granicą.
Stawiamy również na wykorzystanie potencjału portu rybackiego poprzez wspieranie działań prowadzących do regulacji rynku rybnego oraz rozbudowę obiektów hurtowej sprzedaży ryb. W naszej strategii prognozujemy wzmocnienie i utrwalenie roli portu jako węzła transportowego i centrum dystrybucyjno-logistycznego. Osiągniemy to poprzez stworzenie warunków rozwoju usług dystrybucyjno-logistycznych oraz rozbudowę zaplecza transportowego w porcie. Naszym celem jest również poprawa konkurencyjności portu Kołobrzeg poprzez dostosowanie oferty usługowej portu do zmieniających się wymogów rynkowych.
Niedawno przyjęto ustawę o rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. Czy i jak port zamierza się włączyć w ten obszar aktywności?
Port Kołobrzeg zamierza aktywnie uczestniczyć w rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. Podobnie jak we wszystkich portach w Polsce infrastruktura portowa wymaga w tym celu znacznych nakładów finansowych. To, w jaki sposób uda się włączyć w ten obszar działalności zależy w dużej mierze od tego jak duże środki uda się otrzymać na modernizację i dostosowanie infrastruktury portowej do świadczenia nowego typu usług.
Wiele portów stawia na rozwój technologii przyjaznych środowisku. Jaka jest polityka portu w tym zakresie?
W porcie Kołobrzeg w miarę możliwości sukcesywnie realizowane są różne inwestycje mające na celu dbanie o przyrodę oraz ochronę środowiska morskiego. W celu przeciwdziałania zanieczyszczeniom w Porcie Rybackim w Kołobrzegu wprowadzono specjalistyczne środki do ograniczania zanieczyszczania środowiska morskiego oraz niezbędny sprzęt w postaci zapory przeciwolejowej, pojemników zabezpieczających na odpady oraz łódź motorową.
Oszczędności w zużyciu energii służy wymiana opraw elektrycznych w Porcie Rybackim z opraw z żarówkami sodowymi, na energooszczędne oprawy LED-owe. Zrealizowaliśmy również projekt „Działania na rzecz ochrony przed kłusownikami w Porcie Kołobrzeg”. W ramach operacji zakupiony został oraz zainstalowany wysokiej jakości sprzęt elektroniczny wraz z oprogramowaniem przeznaczonym do monitorowania Portu Kołobrzeg. Na ten cel wydaliśmy ponad 51 tys. zł. Mogliśmy to zadanie zrealizować dzięki dofinasowaniu ponad 43 tys. zł. Jest to już druga umowa o dofinansowanie podpisana przez ZPM Kołobrzeg w ramach działania: „Realizacja lokalnych strategii rozwoju kierowanych przez społeczność” Priorytet 4 “Zwiększenie zatrudnienia i spójności terytorialnej’, objętego Programem Operacyjnym “Rybactwo i Morze”.
A czego dotyczyła pierwsza umowa?
W ramach pierwszej umowy w 2019 r. wykonaliśmy projekt „Ekspozycja historii dziejów Wyspy Solnej w Kołobrzegu”. Kwota dofinansowania wyniosła prawie 175 tys. zł netto. Wykonaliśmy również inwestycję w ramach projektu „Poszerzenie oferty historycznej zabytkowej Reduty Morast w Kołobrzegu”. Tutaj uzyskaliśmy dofinansowanie na ponad 9,4 tys. zł netto.
Jakie inwestycje zostały zrealizowane w porcie w ostatnim czasie? Czy były one wykonywane ze wsparciem ze środków UE?
Do największych inwestycji poprawiających stan infrastruktury portowej realizowanych w ostatnim czasie należą m.in.: montaż odbojnic pochłaniających energię kinetyczną wraz z modernizacją Nabrzeża Zbożowego oraz budowa basenu rybackiego na Wyspie Solnej. Ważną inwestycją zarówno pod kątem infrastruktury portowej jak również wzrostu atrakcyjności zasobów kultury Pomorza Zachodniego były prace konserwatorskie i restauratorskie przy zabytkowej Reducie Morast. Wszystkie wyżej wymienione inwestycje wykonane były ze wsparciem wspomnianych środków UE w ramach wspomnianych wcześniej projektów.
Port w strategii wyznaczył konkretne programy rozwojowe, które nie obędą się bez istotnych inwestycji infrastrukturalnych. Jakie inwestycje są planowane?
W najbliższych latach czeka nas regulacja hydrotechniczna basenu w Porcie Rybackim, chodzi o Nabrzeże Skarpowe. Na lądzie wykonamy przebudowę drogi dojazdowej do obiektów rybackich przy ul. Portowej 41. Planujemy również inwestycje w infrastrukturę i suprastrukturę Portu Rybackiego. Zaplanowana jest modernizacja placu i nabrzeża na działce 4/98 oraz wymiana systemu odbojowego przy Nabrzeżu Postojowym.
Chcemy dalej rozwijać funkcje logistyczne. Niezbędne będzie wsparcie rozwoju platformy logistycznej wraz z rozbudową infrastruktury na terenie Portu Handlowego. Tu konieczna jest modernizacja sieci energetycznej i wodno-kanalizacyjnej w Porcie Handlowym. Przewidziana jest modernizacja infrastruktury oświetleniowo-energetycznej, nawierzchni oraz renowacja zabytkowych elewatorów zbożowych.
Porty nie działają w próżni. Zależne są przyjaznego otoczenia i koniunktury, globalnego i lokalnego rozwoju gospodarczego. Wszak były czasy, że port w Kołobrzegu był liczącym się portem handlowym. Zawijało tu ponad 400 statków rocznie. Były przeładunki zboża i drobnicy. Był również wolny obszar celny. Jakie działania w otoczeniu portu pomogłyby w jego rozwoju?
Jednym z działań które pomogłyby w rozwoju portu jest uregulowanie struktury własnościowej na obszarze portu Kołobrzeg. Chodzi nam o pozyskanie nowych terenów portowych, jak np. tereny na Wyspie Solnej. W tej chwili działki nr 4/59 i 174/6 są dzierżawione przez Akademię Morską w Szczecinie. Korzystne byłoby przyłączenie terenów w rejonie obwodnicy. Istotny jest również rozwój przemysłu w okolicach portu, poprawa dostępności do portu zarówno od strony lądu, jak i od strony wody, a także możliwość pozyskiwania środków z budżetu państwa na finansowanie infrastruktury portowej.
Dziś wiele mówi się o społecznej odpowiedzialności biznesu. A Port w Kołobrzegu jest mocno wrośnięty w miasto i jego społeczność. Otwarty dla turystów. Czy port jest aktywny w swoim najbliższym środowisku? W jakich akcjach społecznych uczestniczy?
Zarząd Portu Morskiego Kołobrzeg Sp. z o.o. stara się być jak najbardziej aktywnym w swoim najbliższym środowisku, głównie poprzez organizację lub współorganizację przeróżnych wydarzeń: promocyjnych, kulturalnych, historycznych, edukacyjnych czy też rozrywkowych. Za przykład może posłużyć realizacja zadania pod nazwą „Ekspozycja historii dziejów Wyspy Solnej w Kołobrzegu”. Jest to osiem tablic informacyjnych na terenie Mariny Solnej, na których umieszczono informacje o przebiegu ścieżki historyczno-edukacyjnej średniowiecznych tradycji warzelniczych w Kołobrzegu oraz o Reducie Morast. Trzy plenerowe gabloty zwierają informacje na temat stanowiska archeologicznego na Wyspie Solnej. W planach Spółki jest również utworzenie Szlaku Trzech Fortów. Będzie on obejmował Redutę Morast i Redutę Solną oraz Latarnię Morską, a dalej Fort Ujście oraz Twierdzę Kołobrzeg. Oprócz tego wspieramy organizację takich wydarzeń jak: regaty, jazda rowerem po desce, festiwal rybny, salwa armatnia i wiele innych.
Dziękuję za rozmowę i życzymy pracownikom i klientom portu w Kołobrzegu by był perłą na południowym Bałtyku.